YTÜ MAÇKA MTAL'DE ÖĞRENCİLER GELECEĞE NASIL HAZIRLANIYOR
YTÜ Maçka MTAL Üniversite Koordinatörü Dr. Öğretim Üyesi Engin Ayçicek, tercih ve tanıtım dönemine özel öğrenci ve velilerin merak ettiği soruları yanıtladı.
Meslek ve Teknik Liseleri Nasıl Yeniden Gözde Oldu?
Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2014 yılında yaptığı değişiklikle 22 farklı okul türünün bulunduğu meslek liselerindeki okul çeşitliliği Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile Çok Programlı Anadolu Lisesi olarak sadeleştirilerek ikiye indirilmiştir. Ayrıca bu yapıda eskinin Endüstri Meslek Lisesi karşılığı olarak AMP (Anadolu Meslek Programı) ve Teknik Lise karşılığı olarak ATP (Anadolu Teknik Programı) kurulmuştur. Alan ve dallarda güncelliğini yitirenlerin sadeleştirilmesine gidilmiştir. 2023 yılı itibariyle 50 farklı alanda eğitim-öğretim yapılmaktadır. Program güncellemeleri sektör iş birliğiyle yapılmış, eğitim ortamları iyileştirilmeye başlanmış, öğretmenlerin mesleki gelişimine ağırlık verilmiş döner sermaye çalışmaları zirveye ulaşmış, mezunların istihdamında artışlar olmuş, AR-GE çalışmaları başlatılmış, AR-GE merkezi bulunan okullar kurulmuş ve belirlenmiş meslek liselerine yurtdışından uluslararası öğrenci kabulüne başlanmıştır.
Özel Proje-Protokol Uygulanan Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerine Talep Ne Durumda?
6,5 milyon lise öğrencisinin 1,83 milyonu yani yaklaşık yüzde 28’i Mesleki ve Teknik Anadolu liselerine devam etmektedir. Özellikle ülkemizde son yıllarda Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından Meslek Liselerine ve mesleki eğitime ağırlık verilmektedir. Meslek Liselerine yönelik çalışmalar önemli bir devlet politikası haline gelmiş, bu konuda son yıllarda çok sayıda protokol hayata geçirilmiştir. Hali hazırda Türkiye genelinde yaklaşık 4.000 Meslek Lisesinin 620’si proje okulu statüsündedir. Özel proje-protokol uygulanan Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin bir kısmına olan talep ise hayli yüksektir. LGS sınavında yüzde 10’luk dilimin altında öğrenci alan Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Biz de YTÜ Maçka MTAL olarak geçen sene bu dilim içinde yer almaya başladık ve 2023-2024 eğitim-öğretim yılında çok daha yüksek bir dilim aralığında olacağımıza eminiz.
Meslek ve Teknik Liseleri Neden Tercih Edilmeli?
Özellikle üretim sektöründe nitelikli çalışan ihtiyacı gün geçtikçe artmaya başlıyor. Saha çalışmalarında mühendis sayılarında ciddi yükselişler gözlemlenirken, kurumların nitelikli ara eleman bulamamaktan şikayetçi olduğu da bilinen bir gerçektir. Sanayiciler de bizzat Meslek ve Teknik Lise mezunlarının istihdamının gerekliliğini dile getirmektedir. Üniversite mezunlarına olduğu gibi meslek lisesi mezunlarına da ülkemizin çok ihtiyacı vardır. Son yıllarda mesleki eğitim alanındaki önem ve değer konusunda farkındalık oluşmuş ve Meslek Liselerine olan ilgi henüz ideale yaklaşmasa da artış göstermiştir. Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri, öğrencilere teorik bilgiler ile birlikte mesleki becerilerde kazandırmak amacıyla hizmet veren eğitim kurumlarıdır. Bu liseler, öğrencileri belirli bir meslek dalında uzmanlaşmaya yönlendirir ve kariyer odaklı bir eğitim sunar. İş dünyasıyla yakın ilişki içinde olan bu liselerde, staj imkanları, işletme ziyaretleri ve projeler aracılığıyla öğrencilere gerçek iş deneyimi kazandırır ve iş dünyasını daha yakından tanımalarını sağlar. Meslek ve Teknik Lise mezunları bir işe girdiğinde veya kendi alanında bir işyeri açması halinde oldukça başarılı orta kademe yöneticisi ya da uzman olarak kariyer hayatına başlamaktadır. Ek olarak Meslek ve Teknik Lise öğrencileri üniversite eğitimi tercihi yapıp bu şekilde kariyerlerine yön vermek istediklerinde ise diğer liselerden gelen arkadaşlarına göre pratik bilgi bakımından her zaman avantajlı konumda olmaktadırlar. Lise sıralarında teknoloji ile iç içe olan ve mesleğin pratikliği almış öğrenciler kariyerlerine geçiş yaptıklarında bu sebeplerden dolayı akranlarına göre bir sıfır önde başlamaktadırlar.
Meslek ve Teknik Lisesi Mezunları Sektörde Hangi Konumda?
İstihdam olanakları bakımında da Meslek ve Teknik Liseleri önemli fırsatlar sunmaktadır ve mezunlar iş dünyasında kendilerine çok hızlı yer bulabilmektedirler. Genç yaşta sertifikalı meslek sahibi olan Meslek Lisesi mezunları, mesleki teknik eğitim alınarak sanayi, bilişim ve hizmet sektörlerinde istihdama katılmış olurlar. Genel Lise öğrencileri, öğrenimleri sırasında bir mesleki beceri edinememektedirler. Üniversiteye giremeyen Genel Lise mezunu genellikle iş bulma problemleri yaşamaktadırlar. Meslek Lisesi öğrencileri ise teknik bilgi ve becerilere sahip ara eleman veya teknisyen olabilirler. Ayrıca eğer isterlerse kendi alanlarında yükseköğretime de devam edebilirler. Ek olarak üniversitelerde ideal şartlar düşünüldüğünde yeterince uygulamalı dersler bulunmadığından, mühendisler, işçiler ve ustalar karşısında özellikle kariyerlerinin ilk dönemlerinde pratik bilgi anlamında zor duruma düşebilmektedir. Meslek ve Teknik Liselerde normal liselerdeki dersler haricinde mesleki bilgiler içeren uygulamalı dersler de bulunduğundan üniversite döneminde özellikle mesleki derslerde başarılı olmaktadırlar ve mühendis olduklarından diğer liselerden mezun olan mühendis arkadaşlarına göre ilk dönemlerde yaşanan zorluklarla bu anlamda karşılaşmamaktadırlar.
Okul Yerleşkesi İçinde Kurulacak Ar-Ge ve Kuluçka Merkezi’nde Neler Yapılacak?
Yapılan araştırmalara göre insanlar; okuduklarının yüzde 10’unu, duyduğu şeylerin yüzde 20’sini, gördüğü bilgilerin yüzde 30’unu, hem görüp hem duyduklarının yüzde 50’sini, gördüğü işittiği ve söylediği bilgilerin yüzde 80’ini, gördüğü, işittiği, söylediği ve dokunduğu (deneyimlediği) bilgilerin yüzde 90’ını hatırlar. Bu çalışma bize gösteriyor ki, öğrenme yöntemleri bir arada kullanıldığında ideal sürece en yakın sonucu alabiliyoruz. Bu bağlamda genel olarak eğitimde zor ulaşılan dokunmak ve deneyimlemek problemini okul içinde kuracağımız yenilikçi laboratuvarlar ve kampüs içinde kurulan ve Türkiye’de lise eğitiminde bir ilk olma özelliği bulunan Ar-Ge Merkezi içindeki Prototip Atölyesi ve Kuluçka Merkezi ile çözeceğiz.Prototip atölyesinde; Ar-Ge ve Tasarım Birimi, Üretim Geliştirme Birimi ve İmalat Birimi’nden oluşan Teknoloji Geliştirme Bölümü ile Kümelenme Birimi, Paydaş İlişkileri Birimi ve Ticarileştirme Birimi’nden oluşan İnovasyon Bölümü bulunmaktadır. Bu atölyede; tasarımların yapılarak üretimin gerçekleştireceği kartlar ve deney kitlerinin eğitimi, robotik kodlama ve temel PCB tasarımı eğitimi, çeşitli robotik workshoplar, elektronik 101 eğitimi, kodlama 101 eğitimi, üretim planlama, uygulamalı imalat ve malzeme seçimi eğitimi, 3 boyutlu katı modelleme, teknik resim ve imalat resimlerinin oluşturulması eğitimi ve CAD-CAM eğitimleri gibi yenilikçi eğitimler verilecektir.
YTÜ Maçka MTAL’de Öğrenciler Geleceğe Nasıl Hazırlanıyor?
YTÜ Maçka MTAL'de öğrencilerimizi öncelikle üniversite seviyesinde İngilizce hazırlık sınıfı karşılamaktadır. Hazırlık sınıfı sonrasında ise branşlarında oldukça donanımlı Meslek Öğretmenleri tarafından verilen dersler, YTÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi bünyesinde bulunan öğretim üyelerinin destekleri onları beklemektedir. Okulun tarihi dokusu ve müthiş atmosferine ilaveten öğrencilerimiz YTÜ kampüslerinden, kütüphanelerinden ve sosyal imkanlarından da faydalanabilme ayrıcalığına sahiptirler. Üniversite'nin sanayi ile arasındaki iş birlikleri lise için de seferber edilmektedir. Öğrenciler, sektörünün lider firmaları ile yapılacak protokoller ile kurulacak yenilikçi laboratuvarlarda pratik eğitimlerini almış olacaklar. Ar-Ge merkezinde proje bazlı uygulamalar için çalışmalar yapılacak ve merkez içinde bulunan Prototip Atölyesinde projelerin hayata geçirilmesi için ön çalışmalar yürütülecektir. Böylelikle teorik eğitimin bu tarz çalışmalar ile pratik deneyime dönüşmesi sağlanacaktır. Bunlara ek olarak YTÜ teknopark bünyesindeki firmalar ile de iş birliği içinde olacaklar. Ayrıca okul içinde bulunan öğrenci kulüplerinin yanında, YTÜ bünyesindeki öğrenci kulüpleri ile de iş birliği içinde bulunacak öğrenciler ister teknik isterse de spor veya sanatsal faaliyetlerini yapabileceklerdir.
Son olarak burada belirtilmesi gereken konu, 78 yıllık geçmişi ve yaklaşık 20.000 mezunu ile benzerlerinin çok önünde olan lisemizden mezun olan gençlerimiz buna ilaveten YTÜ ile olan iş birliği ile 112 yıllık tarihe ve 160.000 mezunlu bir ekosisteme dahil olacaklar.
Hayal ettiğiniz mezun profili nasıl?
Öncelikle eğitim hayatları sürecinden bahsetmek isterim. Soran sorgulayan merak eden, değişmenin yanında değiştirmeyi de amaçlayan, etkili öğrenme metodlarından görsel ve işitsel öğrenmenin ötesinde daha çok kinestetik öğrenmeye açık bir eğitim süreci amaçlıyoruz. Bu süreçten sonra akademik olarak bir konuda “Bilen” bir mezun olmanın yanında, gelişebilen, değişime adapte olabilen, yönetebilen, kazanmak için kaybetmenin tecrübe olduğunu kavrayabilen, deneyimlerden faydalanabilen, bilginin efendisi olmak için çalışmanın uşağı olmayı kabul edebilen, imkansız denen olguya karşı sağlıklı bir direnç gösterebilen, mutlu olabilen ve mutlu edebilen mezunlar hayal ediyoruz. Hayallerin bir fikre, fikirlerin projelere ve sonuç olarak ürüne dönüşümünü sağlayacak bir mezun verebilmenin yanında sektörün beklentilerini karşılayacak meslek sahipleri ve üniversite girişlerinde de lider kurumlara geçişlerinde üstün başarı sağlamış öğrencilerimizin olacağını umuyoruz.
Gelişen Teknoloji Trendlerine Nasıl Uyum Sağlıyoruz?
İstihdam bakımından daha kalifiye çalışanlara ihtiyaç olacak. Son 15-20 yıla baktığımızda çok değişik meslekler çıktı. Bir yandan bakıldığında, fabrikalarda insanların işini makinalar yapacak. Ancak her zaman kontrol ve performansı izleyen, değerlendiren insana endüstride ihtiyaç var ve bu artarak devam edecek.
Endüstri 4.0 yeni üretim ve bilgi teknolojileri ile tetiklense de insan merkezli organizasyonel anlayışlar önemini korumaya devam edecektir. Endüstri 4.0’ın amacı insandan arındırılmış bir fabrika değil, daha çok bilgi teknolojileri kabiliyetlerinin kullanımıyla insan odaklı, bütün paydaşlara katma değeri yüksek organizasyonu ve işletmeyi oluşturmaktır. Bununla beraber Endüstri 4.0’ın hayata geçirilmesi için bilişim sistemleri, yazılım, veri bilimi gibi Endüstri 4.0 teknolojileri ve kavramları konularında kendilerini yetiştiren çalışanlar istihdam piyasasında rakiplerinin birkaç adım önünde yer alacaklardır. Bu nedenle, çalışanların bilgi sistemleri ve teknolojileri konularında yetkinliklerini artırması kritik başarı faktörüdür. Bu bağlamda; eğitim kurumlarının öğrencilerini Endüstri 4.0’ın gelişen ihtiyaçları doğrultusunda yetiştirmeleri ve bu değişeme hazırlamaları Türkiye’nin Endüstri 4.0 yolculuğunda hızlı adımlarla ilerleyebilmesi için kritik öneme sahiptir.
Son olarak şunu belirtmek isterim ki; “YTÜ Maçka MTAL Mezunları Sektörde Yıldız Gibi Parlayacak”